پژواک

اکثر مرگ‌های زودهنگام و ابتلا به بیماری‌ها در دنیا به علت مشکلات وابسته به شیوه‌ زندگی افراد است. آمارها نشان می‌دهند که بیشتر مشکلاتی که سلامتی افراد را تهدید می‌کنند، قابل پیشگیری هستند و با در پیش گرفتن یک شیوه سالم برای زندگی می‌توان از احتمال وقوع و مرگ‌ومیر ناشی از آن کاست.

به گزارش سایت پزشکان بدون مرز ، بررسی آمارها نشان می‌دهند که در بیشتر جوامع، متوسط طول عمر مردان نسبت به زنان کم‌تر است. به طور مثال، در آمریکا مردان به طور متوسط ?.? سال کمتر از زنان عمر می‌کنند.

علاوه بر آن میزان ابتلا به بیماری‌ها و مرگ‌ومیر ناشی از آن در مردان بیش از زنان است. به نظر می‌رسد وراثت، هورمون‌های مردانه و برخی علل اجتماعی در این مورد نقش بازی ‌کنند.

افزایش چربی دور شکم که با افزایش میزان خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت، سرطان و سکته در مردان ارتباط مستقیم دارد، بیشتر در مردان مشاهده می‌شود و تجمع چربی در بدن زنان بیشتر در اطراف ران است.

این موضوع گرچه دلیلی بر سلامتی نیست، اما در افزایش بروز این بیماری‌ها در زنان نقشی ندارد. از طرف دیگر قوانین نانوشته در جوامع به مردان اجازه‌ رفتارهایی را می‌دهند که می‌توانند آن‌ها را در معرض مرگ زودرس قرار دهند. مردان بیشتر احتمال دارد سیگار بکشند، مشروب بخورند، از داروهای اعتیادآور استفاده کنند یا درگیر روابط جنسی نامشروع شوند.

همین طور رفتارهای هیجانی و حتی در مواردی تهاجمی و خشن نیز مردان را در معرض تصادفات، خودکشی و حتی قتل قرار می‌دهد. این موارد که بیشتر در سنین پایین اتفاق می‌افتد، می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌ها را افزایش دهد و بر میزان مرگ‌ومیر مردان بیفزاید.
با تکیه بر این واقعیت که سلامت مردان به میزان زیادی سلامت روانی، اجتماعی، اقتصادی و حتی جسمانی خانواده ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و بر مبنای اطلاعات آماری موجود و با استفاده از تحلیل شایع‌ترین عوامل مرگ‌ومیر مردان، این مقاله بر آن است تا به ارایه راهکارهایی برای پیشگیری از بیماری‌ها و اتخاذ شیوه‌ زندگی سالم بپردازد.

قابل ذکر است که به علت در دسترس نبودن اطلاعات آماری موثق و قابل اعتبار جز موارد اندک که به آمار کشور خودمان استناد شده، در بقیه موارد به ناچار از اطلاعات و آمار مرگ و میر در کشور آمریکا بهره‌برداری شده است.

بیماری‌های قلبی
شایع‌ترین علت مرگ و میر در ایران و جهان بیماری‌های قلبی است. در سال ????، ?/?? درصد از علل مرگ و میر مردان آمریکایی بر اثر این عارضه بوده است. از آن‌جا که این عارضه در مردان معمولاً ?? الی ?? سال زودتر از زنان شروع می‌شود، مرگ و میر در جنس مذکر در سنین پایین‌تر اتفاق می‌افتد.

طبق بررسی‌های انجام‌شده فشارخون بالا، کلسترول، اضافه وزن، عدم تحرک، مصرف ناکافی سبزی و میوه و مصرف دخانیات به ترتیب نقش بیشتری در ابتلا به بیماری‌های قلبی داشته‌اند. به این ترتیب خطر بیماری‌های قلبی با اتخاذ شیوه صحیح زندگی و در مواردی درمان مناسب می‌تواند به میزان زیادی کاهش یابد.
پیشگیری
• فشارخون، قند خون و کلسترول خود را همواره در حد مطلوب نگه‌دارید.
• عادات غذایی سالم پیشه کنید:
?- غذاهای متنوع سرشار از میوه و سبزیجات و کم چرب مصرف کنید.
?- بیشتر غذاهای خانگی و سالم بخورید.
?- از مصرف غذاهایی که در روغن فراوان سرخ شده است، بپرهیزید.
• وزنتان را در حد ایده‌آل نگه دارید.
• استرستان را مدیریت کنید.
• سیگار یا سایر دخانیات را مصرف نکنید.
• هر روز یا بیشتر روزهای هفته، حداقل ?? دقیقه ورزش کنید.
• با دکترتان در مورد مصرف روزانه‌ مقادیر کم قرص آسپرین مشورت نمایید.

حوادث و تصادفات
برطبق آمار سال ???? در آمریکا، ??.??? مرد بر اثر تصادفات جاده‌ای کشته شده‌اند. این عامل در آمریکا سومین علت مرگ و میر در مردان است ولی در ایران دومین علت مرگ و میر است، به طوری که سالانه ??.??? نفر بر اثر تصادفات جاده‌ای می‌میرند. درواقع متأسفانه ایران رتبه اول تصادفات جاده‌ای را در سراسر دنیا دارد. وسایط نقلیه موتوری علت اصلی این مرگ‌ها هستند.

تعداد مردانی که بر اثر حوادث جان سپردند دو برابر زنان بوده است. تحقیقات نشان داده است که احتمال مرگ مردان بر اثر رانندگی بیشتر از زنان است و این به دلیل آن است که مردان بیش از زنان از رانندگی لذت می‌برند. علاوه بر حوادث رانندگی، سایر سوانح منجر به مرگ نیز در مردان بیشتر مشاهده می‌شود.

بر اساس آمار آمریکا در حالی که مردان ?/?? درصد مشاغل را دارا هستند، ?? درصد از مرگ‌های ناشی از حوادث، در محیط کار دامنشان را می‌گیرد. مسمومیت، سقوط، غرق شدن و سوختگی به ترتیب علل بعدی مرگ بر اثر حوادث را شامل می‌شود.
پیشگیری
برای کاهش بروز تصادفات مهلک
• قوانین راهنمایی و رانندگی را رعایت کنید.
• کمربند ایمنی‌تان را ببندید.
• از سرعت بالا بپرهیزید.
• هنگام خستگی، خواب‌آلودگی، مصرف دارو و مشروبات حاوی الکل، رانندگی نکنید.
• از سالم بودن اتومبیل خود اطمینان حاصل کنید.
برای کاهش مسمومیت‌ها
• از لوله‌کشی غیر استاندارد بپرهیزید.
• هشداردهنده دود و مونوکسید کربن در منزل تعبیه کنید.
• هر سال از سیستم‌های گرمایی منزل که با سوخت کار می‌کنند بازدید کنید.
• به راهنماها و برچسب‌های روی محصولات خانگی توجه کنید و آن‌ها را به‌کار ببندید.
• محصولات شیمیایی و تمیزکننده‌ها را در ظروف اصلی و محل‌های مناسب نگهداری کنید.
• هنگام مصرف داروها به راهنمایی‌های روی آن توجه کنید.
• محل‌هایی که محصولات شیمیایی را در آن نگهداری می‌کنید، تهویه نمایید.
• برای کاهش حوادث ناشی از سقوط در محل‌هایی که لازم است، نرده‌های ایمنی نصب کنید.
• برای پیشگیری از خطر غرق‌شدگی، در آب‌هایی که نمی‌شناسید شنا نکنید.

سرطان‌ها
سومین علت مرگ و میر در ایران سرطان‌ها هستند. برطبق آمار وزارت بهداشت و درمان کشورمان، شایع‌ترین سرطان در مردان ایرانی سرطان پوست و سپس معده، مثانه، پروستات، روده، مری، خون و ریه است. در حالی که در آمریکا و اروپا شایع‌ترین سرطان در مردان سرطان ریه، پروستات و روده است.
سرطان پوست می‌تواند به دلیل محافظت نشدن پوست از تابش خورشید یا به طور ثانویه بر اثر سایر سرطان‌ها ایجاد شود. رژیم غذایی نامناسب می‌تواند عاملی برای سرطان‌های دستگاه گوارش و دستگاه ادراری تناسلی باشد. همین طور سیگار در ?? درصد موارد، عامل مرگ‌و‌میرهای ناشی از سرطان‌های دستگاه تنفسی است.
پیشگیری
• غذاهای کم‌چرب، متنوع و سرشار از میوه و سبزی بخورید..
• وزنتان را در محدوده سلامت نگه‌دارید.
• بیشتر روزهای هفته ورزش کنید.
• کمتر در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار گیرید.
• سیگار و دخانیات مصرف نکنید.
• از مصرف الکل اجتناب کنید.
• به محیط کار، خانه و اطرافتان توجه کنید و در مورد مواد سرطان‌زا در محیط‌ها آگاهی کسب کنید و تا جایی که ممکن است در معرض این مواد قرار نگیرید.
• به طور مرتب مورد معاینات پزشکی قرار گیرید و با پزشک خود مشورت کنید.

سکته مغزی
چهارمین علت مرگ‌و‌میر در دنیا سکته مغزی است. در آمریکا در سال ???? ،??.??? نفر بر اثر سکته مغزی فوت کرده‌اند. این عارضه با این‌که به طور مساوی در بین زنان و مردان بروز می‌کند ولی برعکس سایر علل نام‌برده در مردان پیش‌آگهی بهتری دارد. از عواملی نظیر سابقه‌ خانوادگی، سن و نژاد که بگذریم، سایر عوامل زمینه‌ساز مثل فشار خون بالا که بر اثر استرس زیاد، سیگار کشیدن یا مرض قند ایجاد می‌شود، قابل پیشگیری هستند.
پیشگیری
• دریافت غذاهای حاوی کلسترول و چربی‌های اشباع‌شده را به حداقل برسانید.
• سیگار نکشید و از مصرف الکل اجتناب کنید.
• قند خونتان را کنترل کنید.
• وزنتان را به حد مطلوب برسانید.
• حداقل ?? دقیقه در روز ورزش کنید.
• استرستان را مدیریت کنید.
• در مورد مصرف روزانه آسپرین با پزشک‌ خود مشورت کنید.

بیماری های انسدادی و مزمن ریه
پنجمین عامل مرگ‌ومیر در بین مردان آمریکایی، بیماری‌های مزمن انسدادی ریه است. این عارضه بیشتر به صورت آمفیزم (حالتی که ریه خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهد) یا برونشیت مزمن که ناشی از التهاب مزمن لوله‌های تنفسی است بروز می‌کند. عامل اصلی این بیماری سیگار است. درواقع سیگار ?? درصد مرگ‌های ناشی از این عارضه را ایجاد می‌کند. این بیماری با ابتلا به سرطان ریه نیز ارتباط دارد.

پیشگیری
• سیگار نکشید.
• از قرار گرفتن در معرض دود سیگار اجتناب کنید.
• تا جایی که می‌توانید خودتان را در معرض عوامل شیمیایی قرار ندهید.

بیماری قند
ششمین عامل مرگ و میر در بین مردان آمریکایی بیماری قند است. گفته می‌شود که این بیماری در ایران شانزدهمین رتبه را در بین علل مرگ‌ومیر دارا است. از آن‌جا که الگوی ابتلا به بیماری‌ها از بیماری‌های واگیر به بیماری‌های غیر واگیر در تغییر است، پیش‌بینی می‌شود بیماری قند، در آینده‌ نه چندان دور، یکی از معضلات سلامتی در ایران شود.. هم‌چنین بررسی‌ها نشان می‌دهند که ?? درصد جمعیت تهران، بدون این‌که در آزمایش قند خون ناشتا مشکلی داشته باشند، تست تحمل قند خون مختل دارند. عامل خطرزا برای بیماری قند، چاقی به خصوص در ناحیه شکم است و تقریباً ?? درصد از افرادی که بیماری قند دارند، دچار اضافه‌وزن یا چاق هستند. عوارض شایع در بیماران قندی مشکلات قلبی - عروقی و سکته مغزی است. این عوارض در بیماران قندی ? تا ? برابر کشنده‌تر است زیرا درمان‌های دارویی برای عوارض قلبی- عروقی در این بیماران مؤثر واقع نمی‌شود. نکته خطرآفرین آن است که یک‌سوم از مردان مبتلا، از وجود آن بی‌خبرند و خیلی از آن‌ها تا زمانی که عوارضی نظیر ناتوانی جنسی، صدمات عصبی (به طور مثال درد یا بی‌حسی در پاها یا دست‌ها)، مشکلات بینایی و بیماری‌های کلیوی بروز نکند، از وجود بیماری قند بی‌اطلاع هستند.
پیشگیری
• وزنتان را متعادل نگه دارید.
• رژیم غذایی کم‌چرب ، متنوع و سرشار از میوه و سبزی داشته باشید.
• در اکثر روزهای هفته حداقل ?? دقیقه ورزش کنید.
• به طور مرتب سطح قند خون ناشتای خود را اندازه‌گیری کنید.
• سابقه بیماری قند در خانواده یا فامیل را به اطلاع پزشک‌تان برسانید.

عفونت‌های ریوی
هفتمین علت مرگ و میر در مردان جهان سل، ذات‌الریه و آنفلوانزا است. این عفونت‌های ریوی به خصوص افرادی را که مبتلا به بیماری‌های مزمن انسدادی ریه نظیر برونشیت یا آسم هستند و افراد سیگاری را تهدید می‌کند. مرگ بر اثر این عامل هنگام ضعف سیستم ایمنی (نظیر ایدز یا مصرف کورتن)، دیابت و بیماری‌های قلبی، افزایش می‌یابد. انجام واکسیناسیون در بدو تولد علیه بیماری سل، گرچه از سل مننژیتی و سل ارزنی پیشگیری می‌کند، اما تأثیری بر میزان شیوع و بروز انواع دیگر سل نظیر سل ریوی یا خارج ریوی (مثل سل تناسلی) ندارد. از آن‌جا که میزان شیوع بیماری آنفلوانزا در ایران زیاد نیست و در ضمن واکسن تنها برای یک‌سال ایمنی ایجاد می‌کند، به طور معمول در ایران واکسیناسیون علیه این بیماری صورت نمی‌پذیرد.
پیشگیری
• در صورت داشتن سرفه بیش از سه هفته حتماً به پزشک مراجعه کنید تا با انجام آزمایش خلط، از نبود بیماری اطمینان حاصل شود.
• سیگار یا سایر دخانیات را مصرف نکنید.

خودکشی
هشتمین علت‌ مرگ‌ومیر مردان اقدام به خودکشی است. به این دلیل که مردان معمولاً راه‌های خشن‌تری را برای خودکشی انتخاب می‌کنند، اقدام به خودکشی در مردان، ? برابر بیش‌تر از زنان منجر به مرگ می‌شود. میزان شیوع افسردگی که یک عامل مهم برای اقدام به خودکشی است در بین مردان ? درصد است.

علایم افسردگی در مردان غیر اختصاصی و شامل خستگی، اختلال در خواب، کاهش علاقه به کار یا تفریح و تحریک‌پذیری است و علایمی نظیر غمگینی، احساس بی‌ارزش بودن و گناه در آن‌ها کمتر بروز می‌کند؛ در نتیجه مردان کمتر از زنان برای درمان مراجعه می‌کنند.

از سوی دیگر سوء مصرف مواد در بین مردان متداول‌تر است و این موضوع می‌تواند تشخیص افسردگی را مشکل کند. افراد در معرض خودکشی ممکن است به تازگی با یک بحران مواجه شده باشند و علایم فوق را همراه با انزواطلبی، حالت‌های تهاجمی، تغییر در شخصیت، احساس کم‌ارزش بودن، سوء مصرف مواد یا الکل را از خود بروز دهند.

این افراد ممکن است مرتب درباره‌ مرگ و به هلاکت رساندن خودشان فکر یا صحبت کنند. برای پیشگیری از مرگ بر اثر خودکشی باید در مورد علایم فوق دقیق باشید. دوستان و اعضای خانواده معمولاً اولین کسانی هستند که به رفتارهایی که تا به حال در شخصیت فرد نبوده توجه و آن ‌را کشف می‌کنند.
پیشگیری
• هنگام غمگینی یا بروز علایم فوق با دیگران صحبت یا طلب کمک کنید.
• هنگام نیاز، از مشورت با یک روان‌پزشک اجتناب نکنید.
• به رفتارهای اطرافیان توجه و در صورت لزوم به کمکشان کنید.

بیماری‌های کلیوی
نارسایی کلیه نهمین علت مرگ در بین مردان آمریکایی است که در سال ???? موجب مرگ ??.??? نفر از آنان شده‌ است. این عارضه اغلب جزء عوارض دیابت یا فشارخون بالا است، بنابراین کنترل دیابت و فشارخون بالا می‌تواند از نارسایی کلیوی جلوگیری یا پیشرفت آن را آهسته کند. از دیگر دلایل نارسایی کلیه استفاده‌ زیاد از داروهایی نظیر آسپرین، ایبوپروفن، ادویل و سایر مسکن‌های رایجی است که برای کلیه سمی هستند.
پیشگیری
• مایعات زیاد بنوشید.
• به‌طور منظم ورزش کنید.
• وزنتان را متناسب نگه‌دارید.
• سیگار نکشید.
• به طور مرتب خودتان را از لحاظ دیابت و فشارخون بالا چک کنید.
• استفاده از مسکن‌ها و ضد دردها را محدود کنید.
• داروها را مطابق دستور مصرف کنید.

سیروز و بیماری‌های مزمن کبدی
در سال ????، دهمین علت مرگ در بین مردان آمریکایی بود در همین سال تعداد ??.??? مرد بر اثر بیماری کبدی مزمن و سیروز از بین رفتند. علت اصلی آن الکلیسم است که صدمات زیادی بر روی مردان ایجاد می‌کند. در کشور آمریکا بیش از ?? درصد مرگ‌هایی که به نوعی با مصرف الکل ارتباط دارند، در مردان دیده می‌شود. سایر بیماری‌های کبدی مزمن و خطرناک شامل هپاتیت نوع C و B است که از راه خون (ارتباط جنسی و تزریق با سرنگ آلوده) انتقال می‌یابند. هموکروماتوزیس نیز که‌ نوعی بیماری ارثی کبدی است با ایجاد تجمع آهن در کبد موجب اختلال کار کبد می‌شود. بیمارس کبد چرب غیر الکلی که با چاقی مرتبط است نیز می‌تواند موجب ایجاد سیروز شود.
پیشگیری
• از نوشیدن الکل اجتناب کنید.
• از رفتارهای جنسی خارج از چارچوب خانواده اجتناب کنید.
• از استفاده از سرنگ مشترک بپرهیزید.
• اگر جزء افراد در معرض خطر هستید، واکسن هپاتیت B دریافت کنید.



سیگار
?? درصد از مردان کشورهای در حال توسعه سیگاری هستند. این در حالی است که عامل ?? درصد سرطان‌های ریه، ?? درصد بیماری‌های ریوی، ?? درصد بیماری‌های قلبی و ?? درصد کل سرطان‌ها ناشی از سیگار است و بر اساس آمار، مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های وابسته به سیگار در ایران حدود ?? هزار نفر در سال است.
آشنایی کلی با شایع‌ترین روش‌های ترک دخانیات
• ترک یک‌باره: در این روش که در اکثر افراد موفقیت‌آمیز است، مصرف سیگار به یک‌باره قطع می‌شود.
• ترک تدریجی: این روش برای افرادی که به مصرف نیکوتین وابسته شده‌اند، مناسب‌تر است و با کم‌ کردن تعداد سیگار مصرفی روزانه تا حدود ? نخ در روز، به تدریج و در طول مدت زمان معین مصرف سیگار قطع می‌شود.
• جایگزینی نیکوتینی: شامل استفاده از قرص‌های مکیدنی یا آدامس‌های نیکوتین‌دار با نظر پزشک است.
• روان‌درمانی: شامل استفاده از روش‌های مختلف ترک سیگار به صورت دسته‌جمعی و بحث عمومی است.
به خاطر داشته باشید که همهِ‌ شیوه‌های فوق بهتر است در مراکز مشاوره و کنترل دخانیات انجام شود تا موفقیت ترک را تضمین کند.
آدرس کلینیک‌های ترک دخانیات:
کلینیک ترک دخانیات والفجر: خیابان آزادی، بلوار استادمعین، خیابان شهید دستغیب غربی، مرکز بهداشتی_درمانی والفجر. ساعات کار ? صبح تا ? بعدازظهر.
کلینیک تندرستی و ترک دخانیات سردار جنگل: بلوار سردار جنگل، کوچه اردی‌بهشت ?، روبه‌روی پارک شاهد. ساعات کار ? تا ? بعدازظهر.
استرس
استرس نوعی نیاز جسمی یا ذهنی است که در ما پاسخ‌های خاصی را برمی‌انگیزد و به ما امکان می‌دهد تا با خطر مبارزه کنیم یا از آن بگریزیم.

مقادیر کم استرس قادر است عملکرد انسان را در اوضاع و احوال خاصی مثل ورزش و کار بهبود بخشد، اما استرس بیش از حد به سلامت شخص آسیب می‌رساند.

با مشخص نمودن شرایط استرس‌زا و یافتن راه‌هایی برای مقابله با آن، قادر خواهید بود استرس‌های مضر را به حداقل برسانید. استرس علایم متفاوتی در افراد ایجاد می‌کند.

علایمی فیزیکی‌ مثل گرفتگی‌ عضلانی‌، سردرد، درد قفسه‌ سینه‌، ناراحتی‌ معده‌، افزایش‌ ضربان‌ قلب، بی‌اشتهایی‌، احساس‌ خستگی و گیجی. استرس همچنین علایمی عاطفی ‌مثل عصبانیت‌، اعتماد به‌ نفس‌ پایین‌، افسردگی‌، بی‌تفاوتی‌ و نگرانی‌، و علایمی رفتاری مثل سوء مصرف‌ الکل‌ یا مواد مخدر، افزایش‌ مصرف‌ سیگار، اختلالات‌ خواب‌ و پرخوری‌، کاهش‌ حافظه‌ و منگی‌ را هم در پی دارد.
استرس‌ مزمن‌ می‌تواند در بسیاری‌ از مشکلات‌ مربوط‌ به‌ سلامت‌ شامل‌ حوادث‌، آرتریت‌، آسم، سرطان‌، سرماخوردگی، کولیت‌، دیابت‌، اختلالات‌ غدد درون‌ریز، سردرد، کمردرد، مشکلات‌ گوارشی‌، اختلالات‌ پوستی‌، بیماری‌‌های قلبی‌، فشار خون‌ بالا، بی‌خوابی‌، دردهای‌ عضلانی‌، اختلال‌ کارکرد جنسی‌ و زخم‌ها نقش‌ بازی‌ کند.
چگونه استرستان را مدیریت کنید؟
• در مواقع استرس، از صحبت کردن با دیگران نترسید.
• از کار کردن در تعطیلات یا تا دیروقت اجتناب کنید.
• حداقل هفته‌ای یکی دو ساعت برای خودتان وقت بگذارید. فقط برای خودتان!! نه کار نه خانواده.
• برای زندگی و کارتان هدف و برنامه داشته باشید.
• همیشه یک لیست از کارهایی که باید انجام دهید داشته باشید.
• وقتی کار زیادی برای انجام دادن دارید، بخشی از آن‌ها را که قابل واگذار کردن هستند، به دیگران بسپارید.
• تکنیک مدیریت زمان و مدیریت استرس را فرابگیرید. این روش‌‌ها به شما کمک می‌کنند که از استرس پیشگیری کنید و در شرایط استرس‌زا رفتار مناسبی از خود بروز دهید.