افتادگی پلک بالا در اثر شل شدن ماهیچه‌های بالابرنده پلک اتفاق می‌افتد که این حالت ممکن است مادرزادی، ناشی از بالا رفتن سن، بعد از عمل جراحی آب مروارید و یا به‌دنبال آسیب دیدن چشم باشد.
جام جم آنلاین: پلک‌ها همانند سپری، چشمان ما را در برابر بسیاری از اجسام خارجی محافظت می‌کنند، همچنین با پلک زدن می‌توان، به نوعی چشمه‌های ایجاد اشک را روغنکاری و آنها را مرطوب نگه داشت؛ اما همین پلک‌ها گاه به دلیل سهل‌انگاری و عدم مراقبت، کار دست ما می‌دهد.
دکتر افسر دستجانی فراهانی، جراح و متخصص چشم در گفتگو با «جام‌جم» می‌گوید: «هریک از چشم‌ها توسط پلک‌های فوقانی و تحتانی محافظت می‌شوند که وظیفه اصلی آنها پلک زدن و تسهیل فعالیت‌های چشم است.
به گفته این پزشک متخصص چشم، پلک نازک‌ترین پوست بدن است که براحتی با تجمع آب میان‌بافتی ورم می‌کند.
پلک دارای دو نوع عضله بالابرنده و حلقوی است که عضله بالابرنده «باز کردن» و عضله حلقوی «بستن» پلک را به عهده دارند و برای پلک زدن و باز و بسته کردن پلک‌ها، فعالیت طبیعی هر دو عضله مهم است.
دکتر فراهانی با بیان این که برای حفظ سلامت چشم‌ها و فعالیت‌های طبیعی پلک‌ها، تمام بافت‌های ذکر شده باید کامل و سالم باشند، اظهار می‌کند: بهترین راه برای تمیز نگه داشتن پلک و مژه‌ها، شستشو با شامپو بچه است که پس از آن تمیز کردن با آب معمولی حائز اهمیت است و استفاده از داروها و یا سرم‌های غیرمعمول برای شستشو و تمیز نگه داشتن چشم‌ها توصیه نمی‌شود.
وی با بیان این که اختلالات پلک به 2 دسته مادرزادی و اکتسابی تقسیم می‌شود، اختلالات مادرزادی را شامل تنگی شکاف پلکی، افتادگی مادرزادی پلک، اختلالات قرارگیری پلک، اختلالات مربوط به قرارگیری رویش مژه‌ها، نقصان پلک، اختلالات عروقی پلک‌ها (ماه‌گرفتگی) و... ذکر کرده و اختلالات اکتسابی پلک‌ها را شامل موارد التهابی عفونی، غیرعفونی همانند گل‌مژه، حساسیت‌ها، بلفاریت‌ها و ... موارد غیرالتهابی را توده‌های پلکی خوش و بدخیم، کیست احتباسی، خال‌ها، تغییر رنگ پوست و موارد نادر دیگر می‌داند.
گل‌مژه
این جراح و متخصص چشم، گل‌مژه یا شالازیون را ناشی از التهاب موضعی پلک‌ها می‌داند که می‌تواند ناشی از انسداد غدد چربی میبومین (پشت مژه‌ها) می‌داند به طور شایع در کنار بلفاریت مزمن (التهاب لبه پلک) و یا بیماری روزاسه (نوع خاصی از جوش‌های صورت) دیده می‌شوند که اگر منافذ غدد چربی میبومین بسته شوند، چربی به داخل نسج آزاد شده و در نتیجه یک واکنش التهابی حاد ایجاد می‌کند که منجر به قرمزی و درد در ناحیه پوست پلک می‌شود.
«کمپرس گرم و شستشوی پلک با شامپو بچه» بهترین راه درمان این عارضه است، دکتر فراهانی با بیان این مطلب، در ادامه می‌افزاید: اگرچه ممکن است در این موارد آنتی‌بیوتیک‌ها و یا ضدالتهاب‌های موضعی مصرف شوند؛ ولی اثر کمی در از بین بردن گل‌مژه دارند؛ چراکه اگر عفونت ثانویه میکروبی به آن اضافه شود، آنتی‌بیوتیک موثر خواهد بود.
وی همچنین می‌افزاید: در اغلب موارد، گل‌مژه‌ها مزمن شده و حالت کیست پیدا می‌کنند که ممکن است برای تسهیل خروج توده و التهابی، نیاز به دخالت جراحی داشته باشد؛ ولی اگر در مواردی نیز التهاب حاد عفونی غدد چربی دیده شد، پماد آنتی‌بیوتیک و کمپرس گرم به بیمار کمک خواهد کرد و اگر در موارد خاص این عارضه به آبسه تبدیل شد، آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا تزریقی کارساز خواهند بود.
دانه‌های چربی روی پلک
به گفته دکتر فراهانی، دانه‌های چربی روی پلک‌ها (گزانتولاسما) در محدوده داخلی پلک بالا و پایین دیده می‌شوند که می‌توانند در افرادی که چربی خون طبیعی دارند و یا آنهایی که از کلسترول بالای خون در رنج هستند، دیده شود که با روش جراحی و یا لیزر (2 CO) برداشته می‌شود؛ ولی بهتر است قبل از انجام هر نوع جراحی، میزان چربی خون کنترل شود.
شوره مژه
شوره یا سبوره نوع خاصی از اختلالات چربی پوست هستند که به صورت پوسته‌ریزی یا شوره تظاهر می‌کند و التهاب پلک ناشی از شوره‌ها است که فرد را مستعد به گل‌مژه و یا التهاب‌های عفونی پلک می‌کند. این چشم پزشک با اشاره به این که گاهی شوره تا ناحیه پوست سر و اطراف گوش نیز کشیده می‌شود، بهترین راه درمان و پیشگیری شوره پلک‌ها را شستشو با شامپو بچه می‌داند.
افتادگی پلک
افتادگی پلک بالا در اثر شل شدن ماهیچه‌های بالابرنده پلک اتفاق می‌افتد که این حالت ممکن است مادرزادی، ناشی از بالا رفتن سن، بعد از عمل جراحی آب مروارید و یا به‌دنبال آسیب دیدن چشم باشد.
دکتر فراهانی با اشاره به این که در افتادگی‌های پلک مادرزادی، عضله بالابرنده پلک دچار مشکل می‌شود، شایع‌ترین افتادگی پلک در نوع اکتسابی را مربوط به آپونوروز (عضله بالابرنده) ذکر می‌کند که در افراد مسن مشهود است. وی نوع عصبی این اختلال را ناشی از اختلال در عصب‌رسانی به عضله بالابرنده می‌داند که از اعصاب مغزی بوده و به دلایل مختلفی دچار فلج عصبی می‌شود، همچنین این پزشک متخصص یادآور می‌شود: در نوع مکانیکی این عارضه، وجود توده، ورم، لخته خون و یا عوامل دیگر به دلیل سنگین‌‌تر کردن پلک منجر به افتادگی آن می‌شود.
پف زیر چشم
پف زیر چشم مربوط به اختلال در قرارگیری چربی اطراف چشم است که به حالت بیرون‌زدگی است و دلیل بر بیماری‌های عفونی نیست و درمان آن با جراحی امکان‌پذیر است، دکتر فراهانی با بیان این مطلب یادآور می‌شود: از آنجایی که پوست پلک نازک است، در بروز بیماری‌هایی که منجر به افزایش آب میان‌بافتی می‌شوند (نارسایی قلب، نارسایی کلیه) پلک‌ها ورم غیرالتهابی پیدا می‌کنند.
وی همچنین تغییر رنگ پوست پلک‌ها را ناشی از نژاد و وراثت ذکر کرده و می‌افزاید: این تغییر رنگ، نشانگر بیماری عمومی نیست و فقط در موارد خاص در نقاط دیگر بدن مشهود است.
همچنین به گفته این جراح، کلفتی پلک‌ها عمدتا به دلیل التهاب‌های مزمن است که یکی از مهم‌ترین آنها بلفاریت سبورنیک (التهاب پلک ناشی از شوره) است.
هشدارهای چشمی
بدیهی است در تابستان به دلیل استفاده بیشتر از اماکنی همانند استخرها، مراجعات چشم پزشکی را بیشتر خواهد کرد.
دکتر فراهانی واکنش چشم‌ها بعد از شنا کردن را واکنشی التهابی غیرعفونی به مواد ضدعفونی‌کننده دانسته و استفاده از عینک‌های شنا، دوش گرفتن، شستشوی پلک و مژه با شامپو را مفید ذکر می‌کند.
همچنین وی می‌گوید: با توجه به شیوع غیرعادی استفاده از لوازم آرایشی غیربهداشتی توصیه می‌شود، از لوازم آرایشی با مارک‌های مشخص و معتبر استفاده شود و برای استفاده هرگونه کرم در اطراف چشم، با پزشک مربوطه مشورت شود چراکه معمولا پس از انجام (تاتو) داروهایی توسط آرایشگران تجویز می‌شود که بعضا دیده شده است برخی از این داروها حاوی کورتون با قدرت جذب بالا، آن هم به مدت طولانی است.
| [ کلمات کلیدی ] :
